جمله سازی درزبان تركی:

بخش سوم: حرف تكمیلی ( y = ی) و تغییرشكل صرف افعال توسط حرف صدادار :

******************************

مشاهده درس در ادامه........................

جمله سازی درزبان تركی:

بخش سوم: حرف تكمیلی ( y = ی) و تغییرشكل صرف افعال توسط حرف صدادار :

******************************

شاید برای شما سوال پیش اومده باشه كه توزبان تركی اگربخواهیم حرف ربط (به) را به اسمی بچسبانیم و حرف آخر اسم صداداربود، تكلیف چیست؟در زبان تركی (به) همان(Ə) میباشه كه در تركیب با یه اسمی كه حرف آخرش صدادار باشه مشكل پیش میاد.در این صورت باید از (ی) تكمیلی استفاده كنیم.مثال: به علی + Y + Ə = ƏLIYƏ =  ƏLI-----ƏLI

əlıyə deyirəm: به علی میگویم.

مثال های دیگر:

*:من به پدرنگاه میكنم mən ataya baxıram

* onlar anaya baxırlar: آنها به مادر نگاه میكنند

توجه: حرف تكمیلی ((ی)) بدون استثناء درهمه جا باید بین دوحرف صدادار بكار رود.در غیر اینصورت كلمه مذكور غلط بوده و فهمیده نمیشود.

** كاربرد دیگر (ی) تكمیلی در بعضی افعال كه حرف اخر انها صدادار باشد،مثل:

من اوخویورام........mən oxuyuram.......من می خوانم.

****************************************************

تغییر شكل صرف افعال توسط حرف صدادار فعل:

- فعلی كه آخرین حرف صدادار آن به یكی از حروف(ə-e-i-ö-ü) ختم شود، برای اول شخص مفرد به این صورت صرف میشود: بن فعل+ ره م:bon + rəm ...مثل : gəlirəm\görürəm\gedirəm

*******************************

- فعلی كه آخرین حرف صدادار آن به یكی از حروف(a-ı-o-u) ختم شود، برای اول شخص مفرد به اینصورت صرف میشود: بن فعل+ رام:bon + ram...مثل: alıram\oluram\dururam

*******************************

- افعالی كه اخرین حرف صدادار آنها با اهنگ بالایی  وبا یكی از دو حرف ö-ü باشد، به شكل زیر صرف میشوند:(زمان حال):

Mən gülürəm\sən gülürsən\o gülür

- افعالی كه آخرین حرف صدادار انها با آهنگ پائینی (با حروف a-ı) میباشد:

Mən alıram\sən alırsan\siz alırsınız

- افعالی كه آخرین حرف صدادار آنها با آهنگ پائینی (با دو حرفo-u) باشد، بشكل زیر صرف میشوند:

Mən uçuram\sən uçursan\......

**** فعلی كه آخرین حرف آن به حرف صدادار(e-a-i-ı-ə-o-ö-u-ü) ختم شود، در صرف یك ((یy)) تكمیلی بخود می گیرد:(زمان حال):مثال:

من یئییره م:mən yeyirəm:من میخورم

*** توجه: بعضی از افعالی كه آخرین حرف آنها صدادار است (مثل: اوخویورام{میخوانم}، ایشله ییرم{كار میكنم}، ایسته ییرم{می خواهم} در محاوره آخرین حرف صدادار آنها را همراه حرف تكمیلی (ی) به نادرست حذف میكنند.مثال:

اوخویورام  oxuyuram   به شكل اوخورام oxuram

ایشله ییرمişləyirəm     به شكل ایشلیرم işlirəm

ایسته ییرم istəyirəm    به شكل ایستیرم  istirəm

اوشویورم üşüyürəm   به شكل اوشورم  üşürəm

آردینی اوخو
گؤنده ر     بؤلوم لر: درس 32 زبان تركی