سید ابولقاسم  متخلص به نباتی و مشهور به مجنون شاه و خان چوپان فرزند میر یحیی ( ملقب به سید محترم اشتبینی ) به سال 1191 هجری تولد یافت ، دوران جوانی خودرا در قریه اشتبین كه یكی از قراء با صفای قره داغ اذربایجان  و قره چای است با حشم داری و باغبانی گذرانید ، زیبایی های طبیعت اورا به سرودن اشعار بر انگیخت ، رفته رفته به عرفان گرایید  بعدها به شهر اهر رفت و در بقعه شیخ شهاب الدین اهری گوشه عزلت گزید و اواخر عمر باز به زادگاهش اشتبین برگشت

مرحوم عارف نباتی به كرات از آب رودخانه آراز می گذشته و اصلاً جایی از بدنش و یا لباس هایش خیس نمی شده و طوری ماهرانه و ظریفانــــه این عمل را انجام می داده كه همه را مات و مبهوت و حیرت زده مــــــی كرده است . شنیده شده است كه آن مرحوم آراز را گاهــی در روی آب به پشت خوابیده عبور میكرده است . و باز یكی از ملتزمین ركـــــابش در یكی از روزها در كنار آراز اظهار لعبه كرده و می خواهد از آب عبور كند و در باور خودش كرامتی نشان دهد ، ولی به محض اینــــــــكه وارد آب می شود نه تنها موفق نمی شود بلكه جسد نیمه جانش را دیگران نجـــــات می دهند . مرحوم این شعر را در حق وی سروده و اورا به ریاضـــــــت و تهذیب نفس و پخته شدن در كوره روزگار دعوت میكند :
گئت دولانگلن خام سن هنوز 
پخته اولماغا چوخ سفر گرك  
مرغ قاف ایله هم زبان اولوب  
زیروه قالخماقا بال و پر گرك

----------------------------

ادامه مطلب...

دیوان اشعار:

جمع اشعار به‌جامانده از نباتی به پنج هزار بیت بالغ می‌گردد كه تقریبا نصف آن فارسی و نصف دیگر تركی است. اشعار نباتی در جمهوری آذربایجان و قفقاز و تركیه و ایران طرفداران بسیاری دارد..
یكی از آثار جهانی نباتی تصنیف «گئدین دئین خان‌چوبانا» است كه در موسیقی آذربایجان به زیبایی می‌درخشد و شهره‌ی تمام ترك ‌زبانان دنیاست. نباتی با تخلص زیبای «خان‌چوبان» چنان اشعاری را برای ما به یادگار گذاشته كه هنوز قافله‌ی ادب او را چنانكه است، نمی‌شناسد
آنچه كه نباتی را در اوج دل مردم آذربایجان قرار داده است، اشعار تركی او است؛ اشعاری كه قبل از وجود صنعت چاپ، توسط عاشیق‌ها و خوانندگان موسیقی آذربایجان در طول 200 سال دل عشاق را به نوا آورده و تسخیر كرده است.
ارامگاه:
وی پس از حدود هفتاد سال عمر، در ۱۲۶۲ قمری درگذشت. در خصوص آرامگاه نباتی در یك بلندی مشرف به روستای اشتبین و رودخانه ارس از اظهارات اهالی روستا چنین بر می‌آید كه نباتی همیشه در یك نقطه‌ای از بلندی كوه می‌نشسته و به روستا و زادگاه خود و رودخانه ارس و جاده‌ای كه اهالی و دختران جوان در آن تردد داشتند نگاه می‌كرده و اكثر شعرهای خود را در آن نقطه آفریده و و با صدای دل نشین به آواز خواندن می‌پرداخته كه بعد از درگذشت وی، اهالی بنا به علاقه وافر نباتی به آن محل خاص، وی را در همان نقطه دفن كرده‌اند.
در شهریور 1372 كنگره بزرگداشت این شاعر به مدت سه روز در كلیبر بر گزار شد و به همین مناسبت دیوانش به طرز مطلوبی در دو جـــــــلد به اهتمتم دكتر حسین محمد زاده صدیق انتشار یافت . جلد اول آن اشعار فارسی و جلد دوم اشعار تركی نباتی است .
چاپ تزیینی و نفیس دیگری هم از اشعار فارسی او با تشریك مساعی جمعی از خوشنویسان و هنرمندان ، بكوشش غریبی كلـــــیبر تهیه و به علاقمندان شعر نباتی اتحاف شد
   مرحوم فریدون كوچرلی ادبیات شناس مشهور در تحقیقات خــــود در مورد نباتی چنین می نویسد :
(( سید ابولقاسم نباتی برای آذربایجانی ها به منزله خواجه حافــــــــظ ، شمس تبریزی و حتی در بعضی اشعار و كلامش به منزله جلال الــــدین رومی (مولوی ) میباشد .))
علامه شهید مرحوم علی مدرس تبریزی در جلد چهارم كتاب ریحـــانه الادب می نویسد : ((سید ابوالقاسم میر مقدم اشتبینی قــــــره داغــی تبریزی از عرفای قرن سیزدهم هجرت كه درویش مسلك و صوفـــــــــــی مشرب بوده و اشعار و ذوقیات بسیاری به دوزبان تركی و فارسی گفته و به نباتی یا خان چوپانی یا مجنونشاه تخلص می كرده و دیوان او در تبریز چاپ شده است . ))
در كتاب دانشمندان  آذربایجان در مورد ابو القاسم نباتی چنین آمده است :
((خلف مرحوم سید محترم اشتبینی ، درویش مسلك و صوفی مشرب بوده ، گاهی مجنون شاه و خان چوپانی نیز تخلص كرده است . اوائل حال در قریه اشتبین كه كرسی محال دیزمار قراچه داغ است نشو و نما یافته و بعد ها به قصبه اهر مهاجرت نموده و در بقعه شیخ شهاب الدین اهری مشغول ریاضت و مجاهده گردیده است .))
هنوز هم اهالی قره داغ نباتی را نه تنها شاعر بزرگ ، بلكه عارفی بسیار مقرب و صاحب كرامات می دانند و كرامات اورا در مجالس و محافل نقــــل می كنند. خود می گوید :
از خامه خان چوپانی مـــــــــــن
 عاجز شده كلك مانی من
خواهی كه شوی تو نیز موسی
  یك چند بكن شبانی من
در اواخر عمر به مسقط الراس خود مراجعت كرده و در 1262 مرحوم شده است و مزار ش دربالای تپه ای در اشتبین است . در ضمن ایشــــــان در سال 1191 ه. ق. برابر با 1149 ه. ش. در اشتبین متـــــــولد شده است .
در كتاب مفاخر آذربایجان نیز نویسنده در مورد سید ابو القاســـــــم نباتی چنین می نویسد :
((مرحوم سید ابوالقاسم بن میر یحیی اشتبینی ، متخلـــص به ( مجنون شاه ) یا ( خان چوپانی) یكی از شاعران آذربایجان از منطقه قــــــره داغ می باشد .
او شاعری علی گو و علی جو بوده است و در مدح و توصیف مولا علـــی (ع) گوی سبقت را از همگان و خیل شاعران مداح اهل بیت عصمت (ع) ربوده است  او اشعار فراوانی در حق آن بزرگوار ســـــــروده است كه در دیوانش ثبت است . زادگاه او روستای اشتبین مركز دهستان دیـــــــزمار شرقی از توابع ارسباران ، بسال 1191 متولد گردیده و سیر معرفت را از همان زمان از تعالیم و ارشادات و بركات وجودی شیخ شهاب الدین اهری كسب نمود و در شعر و ادب به مرتبت والایی نائل آمد كه توانست حدود 5000 بیت شعر را از خود بیادگار بگذارد . او شاعری مسلمان و شیــــعه دوازده امامی و مخلص اهل بیت و رسالت (ع) بوده است . سروده های او در نواحی قفقاز ، تركیه ، آذرباجان و سراسر ایران طـــرفدارانی دارد .))

گؤنده ر     بؤلوم لر: سید ابوالقاسم نباتی