+0 به یه ن
جانتیق
بادی-بادی گیریفتار، حامام-حامام ایچینده، خلبیر سامان ایچینده،
دوه دللکلیک ائلر، کؤهنه حامام ایچینده. قاریشقا شیللاق آتدی، دوه‌نین
قیچی سیندی. حامامچی‌نین طاسی یوخ، بالتاچی‌نین بالتاسی یوخ، اوردا بیر تازی
گؤردوم، اونون دا خالتاسی یوخ. عومرومده چوخ شیلاشی یئمیشم، هئچ بئله
یالان دئمه‌میشم. گونلرین بیر گونونده، مممد نصیر طینینده، بیری
وار ایدی، بیری یوخ ایدی، اللهدان باشقا هئچ کیم یوخ ایدی. وار-یوخ بیر پادشاه
وار ایدی. بو پادشاهین هئچ اوشاغی اولمازدی. پادشاه چوخ-چوخ نذیرلر
وئردی، دوعالار یازدیردی، اوشاغی اولمادی کی، اولمادی. بیر گون پادشاهین قاپیسینا
بیر درویش گلیب، بیر قسیده دئدی. پادشاه اونا خلت وئردی. درویش
گؤردو کی، پادشاه چوخ فیکیرلیدی، دئدی:
- ائی پادشاه، نییه بئله فیکیرلیسن؟
پادشاه دئدی:
- بابا درویش، منیم هله بو یاشیما قدر هئچ اوشاغیم اولماییب.
بیلمیرم من اؤلندن سونرا بو دؤولت کیمه قالاجاق. منیم یئریمده
کیم اوتوراجاق.
درویش بیر آلما چیخاردیب پادشاها وئردی، دئدی:
- پادشاه ساغ اولسون، گئجه هرم‌خانایا گئدنده بو آلمانین یاریسین
سن یئیرسن، یاریسین دا آروادینا وئررسن. بوندان سونرا یقین
اوشاغین اولار.
بلی، درویش گئتدی. گئجه پادشاه هرم‌خانایا گئدیب، آلمانین یاریسینی
اؤزو یئدی، یاریسین دا آروادینا وئردی. بلی، آرادان دوققوز آی، دوققوز
گون کئچدی، پادشاهین آروادی یوکون یئره قویدو. آروادین بیر اؤلو اوغلو
اولدو. پادشاها خبر گئتدی کی، قیبله‌ی-عالم ساغ اولسون، بیر اوغلون اولوب،
آنجاق اؤلودو. پادشاه قوصّه‌‌لندی، اؤز-اؤزونه دئدی: گؤر منیم نئجه بختیم
یوخدو کی، آخیردا اوشاغیم اؤلو اولدو. یئنه خبر گتیرنلره موشتولوق
وئردی. پادشاه بورادا اؤز فیکرینده اولسون، سنه کیمدن دئییم، پادشاهین
آروادیندان. ائله کی، اوشاق آنادان اولدو، آرادان بیر آز کئچندن سونرا
آرواد بیر دامار دا دوغدو. ماما گؤردو کی، اؤلو اوشاغین دؤشو یاریقدی.
تئز داماری گؤتوروب اونون دؤشونده اولان یاریغا قویدو، اوشاق آسقیریب دیریلدی.
او ساعت پادشاها خبر گئتدی کی:
- قیبله‌ی-عالم ساغ اولسون، ماما اوشاغی دیریلتدی.
پادشاه چوخ شاد اولدو. خبر گتیرنلره حدّیندن آرتیق موشتولوق
وئردی. بلی، اوشاغین آدین جانتیق قویدولار.
گونلر کئچدی، آیلار کئچدی، جانتیق بؤیومه‌یه باشلادی. جانتیق بؤیومکده
اولسون، سنه کیمدن دئییم، بیزیم پادشاهدان. بیر واخت بو پادشاه
حیندیستان پادشاهی‌نین قیزی پری خانیما عاشق اولموشدو. پری خانیم
طیلسیم ایچینده اولدوغوندان گتیره بیلمه‌میشدی. چوخ جانلار قیردیرمیشدی،
پول خرجله‌میشدی، القرض، قیز اله گلمه‌میشدی. اودو کی، اؤز قصرینده‌کی
قیرخینجی اوتاغین ایچینده همین پری خانیمین یاشادیغی اوتاغین ایچینده نه
واردیسا، بورادا دا دوزلتمیشدی، پری خانیمین شکلین ده قویموشدو اورا.
بلی، جانتیق بؤیویوب بئش یاشینا گلدی. پادشاه همیشه آروادینا
دئییردی کی، نباده آچارلاری جانتیقه وئره‌سن، یوخسا گئدر پری خانیمین
شکلینی گؤرر، اونا عاشق اولار.
بیر گون پادشاهین آروادی یاتمیشدی، اوتاقلارین آچارلاری دا باشی‌نین اوسته
ایدی. جانتیق ائوه گلدی، گؤردو کی، آناسی یاتیب، آچارلار دا باشی‌نین اوستونده‌دی.
آچارلاری گؤتوروب اوتاقلاری بیر-بیر آچماغا باشلادی. آخیردا گلیب
قیرخینجی اوتاغا چیخدی. ائله کی، قیرخینجی اوتاغا گلدی، نه گؤردو. مرمر
هوووز ایچینده سود، هر طرف گول، چیچک، گول گولو چاغیریر، بولبول بولبولو،
بیر گؤزل قیزین هئیکلی ده گوللرین ایچینده. ائله بیل کی، دوغرودان دا دیری
قیزدی، آدام دئییر، یئمه‌ییم، ایچمه‌ییم، بو قیزین خطتی-خالینا، گول-جامالینا
تاماشا ائله‌ییم. آیا، گونه دئییر کی، سن چیخما، من چیخاجاغام.
ائله کی، جانتیق بونلاری گؤردو، بی‌هوش اولدو. اؤزوندن گئدیب یئره ییخیلدی.
جانتیق بورادا قالماقدا اولسون، سنه کیمدن دئییم، جانتیقین آناسیندان.
جانتیقین آناسی یوخودان دوردو، گؤردو کی، آچارلار یوخدو، اوتاقلار
دا آچیقدی. تئز یویوردو، گؤردو کی، قیرخینجی اوتاقدا جانتیق اؤزوندن
گئدیب، ییخیلیب. آناسی جانتیقین قولوندان یاپیشیب سورویه-سورویه اؤز اوتاغینا
گتیردی، قاپیلاری دا باغلادی. جانتیق اؤزونده گلنده گؤردو کی، اؤز
اوتاغیندادی. تا هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. همیشه قملی-قوصّه‌‌لی دولانیردی.
جانتیقین آناسی چوخ قورخوردو کی، دده‌‌سی بو ایشدن خبر توتاجاق، آروادی
اینجیده‌جک. چونکی بونلارین وار-یوخ بیرجه اوغوللاری واردی، اونو دا چوخ
ایسته‌ییردیلر. هئچ اونون بیر سؤزون ایکی ائلمیردیلر. جانتیق گوندن-گونه
سارالیردی، آریقلاییردی. پادشاه اوغلونو بئله گؤردو، آروادیندان جانتیقین
دردینی سوروشدو:
- آرواد، جانتیقین دردی ندی کی، گوندن-گونه سارالیردی.
آرواد قورخا-قورخا دئدی:
- آ کیشی، دوغروسون دئسم، جانتیق آچارلاری گؤتوروب اوتاقلاری آچمیشدی.
قیرخینجی اوتاقدا اؤزوندن گئدیب ییخیلمیشدی.
پادشاه بیلدی کی، جانتیق پری خانیمین دردیندن سارالیب. تا اوغلونا
بیر سؤز دئیه بیلمه‌دی. بلی، آز کئچدی، چوخ کئچدی، جانتیق دده‌‌سینه دئدی:
- من گئدیرم پری خانیمین دالینجا.
آتاسی قورخدو کی، اوغلو تلف اولسون، چونکی پری خانیم طیلسیمین ایچینده
ایدی. باشلادی اوغلونا یالوارماغا کی:
- آی اوغول، او قیزین اوستونده من چوخ قانلار تؤکموشم، پوللار خرجله‌میشم.
گل سن بو داشی اته‌ییندن تؤک! کیمین قیزین ایسته‌ییرسن من
سنه آلیم.
جانتیق دئدی:
- من اؤلسم ده، قالسام دا او قیزین دالینجا گئده‌جه‌یم.
پادشاه، آروادی نه قدر یالواردیلارسا، مومکون اولمادی. آخیردا
جانتیق قیس-قیوراق گئییندی، اوخ-یاراغینی گؤتوردو، قیلینجی بئلینه باغلادی،
پری خانیمین دالینجا گئتمه‌یه حاضرلاشدی.
بلی، جانتیق یولا دوشدو، گونه بیر منزیل، تییی-منازیل، دره‌لردن
سئل کیمی، تپه‌لردن یئل کیمی، بادی-صرصر کیمی، دیز قابیرغادا،
آیاق اوزنگیده گئتمه‌یه باشلادی. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره، تپه دوز
گئتدی، اون-اون بئش گون یول گئتدی، گلیب آخشام چاغی بیر چشمه‌نین باشیندا
دؤرد یولون آیریجیندا دوشدو. ایسته‌دی بیر آز راحتلانسین، توققانین آلتین بیر
آز برکیتسین. اوندا گؤردو گون‌چیخان طرفدن بیر نریلتی، بیر گورولتو گلیر
کی، یئر، گؤی تیترگیر، آز قالیر قولاق توتولسون. جانتیق تئز آتی میندی، سس
گلن طرفه گئدیب گؤردو کی، بیر قارالتی گلیر. تئز قیشقیردی:
- گلن، دوستسان، دوشمنسن؟
سس گلدی:
- دوستام.
بلی، بو آدام گلدی چیخدی، جانتیقله گؤروشدولر. بو دا جانتیق کیمی
قوووتلی، جانلی بیر جاوان ایدی. ائله ایسته‌ییردیلر اپپکدن-زاددان یئسینلر،
اوندا گؤردولر گون‌باتان طرفدن بیر نریلتی، بیر گورولتو گلیر کی،
یئر، گؤی زاغ-زاغ تیترگیر، قولاقلار توتولور. تئز بونلارین ایکیسی ده آتلاری
مینیب، قیلینجلارین چکدیلر، یولا چیخیب گلنه دئدیلر:
- گلن، دوستسان، دوشمنسن؟
دئدی:
- دوستام.
بلی، بیر اوغلان دا گلدی. بو دا بونلار کیمی جاوان، قوووتلی بیر
اوغلاندی. بونلارین اوچو ده چشمه‌نین باشیندا اوتوردولار، قارینلارینی برکیتمه‌یه
باشلادیلار. دئمه بونلار دا پری خانیمین دالینجا گئدیرلر.
بونلار بئله مصلحت گؤردولر کی، اوچو ده گئتسین. بلکه اوچو کؤمکلشیب
پری خانیمی گتیره بیلسینلر. بئله شرط ده کسدیلر کی، نه قدر
دؤولت، مال، یا جانلی شئی گتیرسه‌لر بو چشمه‌نین باشیندا دده مالی
کیمی اوچ یئره بؤلسونلر. سونرا باشلادیلار بیر-بیرینه آدلارین دئمه‌یه.
همی ده آدلاری‌نین معناسینی دئمه‌یه. گون‌چیخان طرفدن گلن دئدی:
- منیم آدیم گؤیده اولدوز تانییاندی. هامینی من اولدوزلاریندان
تانیییرام.
گون‌باتان طرفدن گلن دئدی:
- منیم آدیم دریایی-جاهانگیردی، یعنی دریانین ایچی منه قورو
یئر کیمیدی. بوتون دریالاری گزه‌رم.
جانتیق ده دئدی:
- منیم آدیم دا جانتیقدی، یعنی دؤشومده‌کی داماری گؤتورسه‌لر
اؤله‌رم، قویسالار دیریله‌رم.
داماری دا گؤستردی. بلی، بونلار هر اوچو آتلارین میندی، یولا دوشوب،
دره‌لردن سئل کیمی، تپه‌لردن یئل کیمی، بادی-صرصر کیمی، دیز قابیرغادا،
آیاق اوزنگیده، یول گئتمه‌یه باشلادیلار. بیر نئچه گون یول گئدندن
سونرا گلیب بیر شهره چاتدیلار. گؤردولر کی، بیر قوجا قاری کولّوکده
تویوق کیمی ائشه‌له‌نیر. جانتیق دئدی:
- قاری ننه، بیزه یئر، بیز قوناغیق، یئریمیز یوخدو.
قاری ننه دئدی:
- بیی، قادان-بالان آلیم، منیم یئریم اولسا بو کولّوکده نییه ائشه‌له‌نیرم.
بونلار بیلدیلر کی، قاری قیسمی پولاگیر اولار. تئز قاری ننه‌یه بیر آز
پول وئردیلر. قاری ننه پولو گؤرنده دئدی:
- بیی، سیزه جانیم قوربان، یئریم ده وار، یوردوم دا وار. بیر گئجه
اولماسین، اون گئجه اولسون، یئره نه گلیب. الله سیزین کیمی قوناقلاردان
گونده بیر اوتوزون منه یئتیرسین.
تئز بونلاری ائوینه آپاردی. بلی، بونلار قاری ننه‌نین ائوینده یئییبیچمه‌یه
باشلادیلار. بیردن قاری ننه‌دن سو ایسته‌دیلر.
قاری ننه دئدی:
- بالا، بو شهرده سویون قاباغیندا بیر اژداها یاتیب، هر گئجه بیر
قیز، باشیندا دا بیر نیمچه پلوو گؤندریرلر اژداهایا. اژداها قیزی یئییب
قورتارانا کیمی شهره سو گلیر. اودو کی، بو شهرده سو تاپیلمیر. ازقزا،
بو گئجه ده پادشاهین قیزی‌نین نووباتیدی. بو گئجه پادشاهین قیزی گئده‌جک.
ائله کی، آخشام اولدو، هامی یاتدی، جانتیق یاواشجا اؤزونو قاری ننه‌نین
یانینا وئردی. بیر آز دا پول وئریب دئدی:
- قاری ننه، گئدک، اژداهانی منه گؤستر.
قاری ننه پولو گؤردو، گلیب اوزاقدان اژداهانی جانتیقه گؤستردی،
اؤزو ده تئز بورنون چکیب، تومانین دارتیب قاچدی.
جانتیق اژداهادان بیر آز آرالی بیر داشین اوستونده اوتورموشدو. گؤردو
بودو بیر گؤزل قیز، باشیندا بیر نیمچه پلوو، اژداهایا طرف گلیر. بو قیز
ائله گؤزلدی کی، میثلی برابری یوخدو. قاشلار قارا، گؤزلر قارا، یاناقلار
داغ لاله‌سینه اوخشاییر. صیفتی آیین اون دؤردو کیمی یومرو، قدّی-قامتی
میثلی-چینار، اوزون-اوزون ساچلاری، نار کیمی ممه‌لری، اون سککیز یاشیندا.
آغلایا-آغلایا بودو گلیر. جانتیق قیزا دئدی:
- قیز، بورا گل!
قیز جانتیقی گؤردو، دئدی:
- من اؤلومه گئدیرم، مندن ال چک، منله نه ایشین وار؟
جانتیق قیزی زورلا یانینا چکدی، پلووو قیزین باشیندان گؤتوردو،
قویدو قاباغینا. تر-تمیز یئدی، سونرا قیزا دئدی:
- باخ، گؤر آنالار نئجه اوغلانلار دوغوب.
قیلینجین چکدی، یا مدد دئییب اژداهایا هوجوم ائله‌دی. بیر آز اللشندن
سونرا قیلینجی اژداهانین بوغازینا نه تهر ووردوسا، اژداها او
ساعت یئره ییخیلدی. قانلی سو شهری باسدی. قیز تئز الینی قانا ووروب جانتیقین
کورگینه باسدی. جانتیق قیزی ائولرینه یوللادی، اؤزو ده تئز ائوه گلدی.
قانلی قیلینجی گؤیده اولدوز تانییانین باشی‌نین اوستونه قویدو، یاتدی.
بلی، سحر جاماعت دوردو، گؤردولر کی، شهری سو باسیب. هامی سئویندی.
هئچ بیلمیردیلر نه ائله‌سینلر. پادشاه امر وئردی کی، “هر کیم اژداهانی
اؤلدوروب، گلسین قیزیمی اونا وئره‌جه‌یم”. بو خبری ائشیدن شهر جاوانلاری
گلیب دئدیلر: “بیز اؤلدورموشوک”. کیم گلدی، قیز دئدی بو دئییل.
قیز دئدی:
- دده، من اژداهانی اؤلدورن اوغلانین کورگینه قانلی الیمی باسمیشام.
بوتون شهر آدامی گلدی، گؤردولر کی، بونلار هئچ بیری دئییل. بلی،
کیم قالدی، کیم قالدی، قاری ننه‌نین ائوینده اوچ دنه قوناق قالدی. پادشاه
آدام گؤندردی، قوناقلار گلدی. قیز جانتیقی گؤرن کیمی دئدی:
- باخ، بو اوغلاندی.
بئلینده قانی دا گؤستردی.
پادشاه دئدی:
- ائی اوغلان، من عهد-پئیمان ائله‌میشم کی، هر کیم اژداهانی اؤلدورسه،
قیزیمی اونا وئره‌جه‌یم. اودو کی، بیرینیز منیم قیزیمی آلمالیسیز،
چونکی اژداهانی سیز اؤلدورموسوز.
جانتیق دئدی:
- پادشاه ساغ اولسون، بیز یول آدامیییق. بیر گونلویه سنین شهرینه
قوناق گلدیک. سن نه بیلیرسن بیز کیمیک، نچیگیک، قیزینی بیزه وئریرسن.
پادشاه دئدی:
- سیز قوناق دا اولسانیز اژداهانی اؤلدورموسونوز. گؤرورم قئیرتلی،
گوجلو جاوانسینیز. اودو کی، قیزی سیزه وئره‌جه‌یم. سیز بو قدر مخلوقو
اژداهانین الیندن قورتارمیسینیز. بو جاماعتی سوسوزلوقدان خلاص ائله‌میسینیز.
جانتیق گؤردو کی، هئچ مومکون دئییل، پادشاه ال چکمه‌یه‌جک، دئدی:
- پادشاه ساغ اولسون، ایزین وئرین بیز اؤزوموز بیر آز فیکیرلشک، سونرا
سنه جاواب وئرریک.
پادشاه راضی اولدو. بونلار گئدیب فیکیرلشدیلر، آخیری بئله قرارا گلدیلر
کی، قیزی گؤیده اولدوز تانییانا آلسینلار. بلی، پادشاهین قیزینی
گؤیده اولدوز تانییانا آد ائله‌دیلر. قیرخ گون، قیرخ گئجه توی ائله‌ییب،
ادب-ارکانلا، اللهین امریله، پئیغمبرین شریعتیله پادشاهین قیزینی
گؤیده اولدوز تانییانین قوینونا سالدیلار.
بیر نئچه گون بورادا قوناق قالاندان سونرا جانتیقله دریایی-جاهانگیر
آتلارین مینیب یولا دوشدولر. گونه بیر منزیل، تییی-منازیل،
دره‌لردن سئل کیمی، تپه‌لردن یئل کیمی، بادی-صرصر کیمی، آیاق اوزنگیده،
دیز قابیرغادا بیر نئچه گون یول گئتدیلر، گلیب پادشاهین شهرینه
چاتدیلار. گؤردولر کی، بیر قاری ننه تویوق کیمی کولّوکده ائشه‌له‌نیر.
دئدیلر:
- قاری ننه، بیزه بیر یئر وئر، قریب آدامیق، یئریمیز یوخدو.
قاری دئدی:
- بیی، قادان-بالان آلیم، منیم یئریم اولسا بو کولّوکده نییه ائشه‌له‌نیرم؟
بونلار او ساعت بیلدیلر کی، قاری قیسمی پولاگیر اولار. اودو کی، تئز قارییا
بیر آز پول وئردیلر. قاری ننه پولو گؤرن کیمی دئدی:
- بیی، سیزه جانیم قوربان، یئریم ده وار، یوردوم دا وار، بیر گئجه اولماسین،
اون گئجه اولسون، یئره نه گلیب. الله سیزین کیمی قوناقلاردان
گونده اوتوزون منه یئتیرسین.
قاری ننه بونلاری ائوینه آپاردی. بلی، بونلار قاری ننه‌نین ائوینده
یئدیلر، قارینلارین برکیتدیلر. بیردن قاری ننه‌دن سو ایسته‌دیلر.
قاری دئدی:
- بالا، شهرده سویون قاباغیندا بیر اژداها یاتیب، هر گئجه بیر قیزین
باشیندا بیر نیمچه پلوو گؤندریرلر اژداهایا، اژداها قیزی یئییب قورتارانا
کیمی شهره سو گلیر. اودو کی، بو شهرده سو تاپیلمیر، ازقزا، بو
گئجه ده پادشاهین قیزی‌نین نووباتیدی. بو گئجه ده پادشاهین قیزی گئده‌جک.
ائله کی آخشام اولدو، هامی یاتدی، جانتیق یاواشجا اؤزونو قاری‌نین یانینا
وئریب دئدی:
- قاری ننه، گئدک، اژداهانی منه گؤستر!
قاری چم-خم ائله‌دی، جانتیق بیر آز پول وئردی. قاری ننه آپاردی اژداهانی
جانتیقه گؤستردی. جانتیق بیر داشین اوسته اوتوردو، گؤردو کی، بودو بیر
قیز گلیر، باشیندا پلوو، یئمه، ایچمه، بو قیزین خطتی-خالینا، گول جامالینا
تاماشا ائله. آیا، گونه دئییر سن چیخما، من چیخاجاغام. غرض، جانتیق
بو اژداهانی دا اؤلدوردو. قانلی سو شهره آخدی. قیز تئز الینی قانا باسیب
جانتیقین کورگینه باسدی. جانتیق قیزی ائولرینه یوللادی، اؤزو ده تئز ائوه
گلدی، قانلی قیلینجی دریایی-جاهانگیرین باشی‌نین اوستونه قویدو، اؤزو ده
یاتدی. بلی، چوخ باش‌آغریسی اولماسین، بو قیزی دا آلدیلار دریایی-جاهانگیره.
قیرخ گون، قیرخ گئجه توی ائله‌دیلر، ادب-ارکانلا، اللهین امریله، پئیغمبرین
شریعتیله پادشاهین قیزینی آلدیلار دریایی-جاهانگیره.
بیر نئچه گون بوردا قوناق قالدیلار، سونرا جانتیق تک-تنها آتینا
میندی، یولا دوشدو. گونه بیر منزیل، تییی-منازیل، دره‌لردن سئل
کیمی، تپه‌لردن یئل کیمی، بادی-صرصر کیمی، آیاق اوزنگیده، دیز قابیرغادا
بیر نئچه گون یول گئتدی، گلیب بیر یولون کناریندا دوخسان یاشیندا
بیر قوجا کیشییه راست گلدی. کیشی جانتیقی گؤرنده دئدی:
- اوغول، هارا گئدیرسن؟
جانتیق دئدی:
- گئدیرم پری خانیمین دالینجا.
قوجا کیشی دئدی:
- اوغول، سن گل بو یولو گئتمه! بو یوللاردا چوخ آداملار پوچا چیخیب.
جانتیق دئدی:
- عمی، نئچه آیلاردی کی، یول گلیرم. آتا-آنامی آتمیشام. اؤلوم ده
اولسا گئده‌جه‌یم.
کیشی گؤردو کی، جانتیق گئده‌جک، دئدی:
- ائی اوغول، ایندی کی گئدیرسن، گئت، پری خانیمین منزیلینه آز قالیب.
اورا چاتاندا گؤررسن کی، دامین اوستونده بیر قوش اوچور. قوشون بوینوندا
بیر دسته آچار وار. اگر قوشو اوچ اوخا ووردون هئچ، یوخ، وورا بیلمه‌سن
داش اولارسان.
جانتیق قوجادان آیریلدی. بیر ده گؤردو کی، قوجا یوخدو، قوجا قئیب
اولوب. او ساعت بارماغین دیشله‌دی، بیلدی کی، بو قوجا کیشی نورانیلردندی.
جانتیق بیر آز دا یول گئتدی، گؤردو کی، دوغرودان دا بیر دامین اوستونده
بیر قوش اوچور، قوشون دا بوینوندا بیر دسته آچار وار. باخیب گؤردو کی،
دامین یان-یؤره‌سینده بیر چوخ آدام وار، داش اولوب قالیب. “یا مدد”، -
دئییب اوخو قوشا طرف دوزلتدی. بیر اوخ آتدی دیَمه‌دی. جانتیق دیزینه کیمی
داش اولدو. ایکینجی اوخو آتدی، بو دا دیَمه‌دی، جانتیق قورشاغا کیمی داش اولدو.
وار قوووه‌سین ییغدی، اوخو دوزلتدی، اوچونجو اوخو آتدی. اوخ دوز قوشون
دؤشونه دیَدی. قوش دامین اوستونه دوشدو. جانتیق سیلکله‌نیب داشدان چیخدی.
تئز داما چیخیب آچارلاری گؤتوردو. قاپیلاری آچدی، قیرخینجی اوتاغا گلدی.
قیرخینجی اوتاغی آچاندا نه گؤردو...
همین دده‌‌سی‌نین ائوینده گؤردویو شکلین اؤزو بوردادی. مرمر
هوووز ایچینده سود، هر طرف گول-چیچک. پری خانیم دا بیر طرفده بو
گوللرین آراسیندا. جانتیق آز قالدی اؤزوندن گئتسین.
پری خانیم جانتیقی توتدو. بلی، پری خانیملا جانتیق اؤپوشدولر، گؤروشدولر.
جانتیق قیزین گؤزللیگینه حئیران قالمیشدی. پری خانیم دئدی:
- ایندی جانتیق، منی آت دالینا، قاچ! یوز آددیم دالا باخما، یوخسا
دالا باخسان، داش اولارسان.
جانتیق پری خانیمی دالینا آتدی. ائله کی، قاپیدان چیخدی، گؤردو کی،
بوتون یئر، گؤی، داغ، داش، آغاجلار، مئشه‌لر، ائولر هامیسی چاغیریرلار “توت
قویما”. سس-کویدن آز قالیر قولاق توتولسون.
جانتیق دالا باخماییب قاچدی. یوز آددیم گئدندن سونرا پری خانیمی
یئره قویوب، یولا دوشوب گئتمه‌یه باشلادی. آز گئتدیلر، اوز گئتدیلر،
دره، تپه دوز گئتدیلر، گلیب بیر شهره چاتدیلار.
بیر ائو توتدولار، بوردا قالدیلار. بونلارین ائوینین دالی دره ایدی. ائولری‌نین
ده قیرخ پیلله‌سی واردی. هیتلریندن قشنگ سو آخیردی. بونلار
بوردا بیر نئچه واخت یاشادیلار.
بیر گون پری خانیم هیتده‌کی سودا باشین یویوردو. جانتیقی چاغیریب
دئدی:
- جانتیق، سن سویون قاباغیندا دور، قویما منیم باشیمین توکونو
سو آپارسین. چونکی هانسی باغا منیم باشیمین توکوندن گئتسه، او باغ
یایدا دا، قیشدا دا مئیوه وئره‌جک.
بلی، جانتیق سویون قاباغینی توتوب الینه بیر چوبوق آلدی. سودا آخان
توکلری چوبوقلا بیر-بیر توتوردو. دئمه جانتیقین گؤزوندن بیر توک یایینیب
کئچیر، خبری اولمور. ایشین ناتارازلیغیندان دئمه بو سو دا پادشاهین
باغینا آخیرمیش. ائله کی، توک گئدیر باغا، قیشدا دا باغ اوزوم گتیریر.
پادشاهین باغبانی بیر گون قیشدا باغا گئدیر، گؤرور کی، باغ ائله اوزوم
گتیریب کی، مئینه‌لر باشین یئره قویوب. باغبان لاپ معطل قالدی، قوپ-
قورو قورودو. اؤز-اؤزونه دئدی: جهنّمه نه اولور-اولسون، پادشاها اوزوم
آپاراجاغام.
باغبان ائششیی یوکله‌دی، پادشاها اوزوم آپاردی. پادشاه گؤردو کی، بودو،
باغبان ائششه‌یین هوشلویا-هوشلویا گلیر. ائله کی، باغبان اوزوملری پادشاهین
یانینا گتیردی، پادشاه گؤردو کی، تزه اوزومدو. پادشاه چوخ تعجبلندی
کی، قیشین بو واختیندا باغبان تزه اوزوم گتیریب. باغبانا دئدی:
- بو ندی؟ بو اوزومو هارادان گتیرمیسن؟
باغبان قورخا-قورخا دئدی:
- قیبله‌ی-عالم ساغ اولسون، بو ایل قیشدا دا باغ اوزوم گتیریب. من ده
سنه سووقات گتیردیم.
ائله کی، پادشاه بونو ائشیتدی، غضبله‌نیب دئدی:
- ائی ملون، یقین کی، باغ هر قیش اوزوم گتیریرمیش، سن گیزله‌دیرمیشسن.
یقین بو ایل چوخ گتیریب گیزله‌ده بیلمه‌میسن، منه ده گتیرمیسن.
او ساعت امر ائله‌دی، باغبانی زیندانا سالدیلار. اؤزو ده بو سیرّی بیلمک
اوچون کی، نه تهر اولوب قیشدا بیرجه بونون باغی اوزوم گتیریب، وزیری، وکیلی،
کوپه‌گیرن، کوپه‌مینن قاریلاری باشینا ییغدی. آرادان بیر نئچه گون کئچندن
سونرا قاریلار بو سیرّی آگاه ائله‌دیلر کی، شهرده بیر قیز وار، اونون
باشی‌نین توکوندن سیزین باغا گلیب، اودو کی، باغ قیشدا دا اوزوم وئریر.
قاریلار جانتیقله پری خانیمین بو شهره تزه گلدیگینی و پری
خانیمین گؤزللیگینی پادشاها دانیشدیلار. ائله کی پادشاه بو قیزین گؤزللیگینی
قاریلاردان ائشیتدی، دئدی:
- هر نه تهر اولور-اولسون، گؤی گؤبه‌یین یئره ده قویسا، قیزی منه
گتیرمه‌لیسیز.
وزیر، وکیل چوخ تدبیر گؤردولر، آخیردا ایشی بو قرارا قویدولار کی، بو
ایشده قاریلاردان باشقا هئچ کیم ایشله‌یه بیلمز. بیر کوپه‌گیرن قاری دئدی:
- من گئدیب قیزی گتیره‌رم.
بیر گون جانتیق اووا گئتمیشدی. کوپه‌گیرن قاری گلیب جانتیقگیلین قاپیسیندا
بیر تسبئح قیریب یئره تؤکدو، باشلادی اونو ییغماغا. ائله بو واخت
جانتیق اوودان گلیردی، گؤردو کی، قاری ننه تسبئح ییغیر، دئدی:
- قاری ننه، نه وار؟ نه ییغیرسان؟
قاری دئدی:
- آ بالا، قادان-بالان آلیم، ائله کربلادان گلیردیم، اوشاقلار
مؤهور-جانامازیمی قیلدیلار. ایندی اونو ییغیرام.
بلی، جانتیق قاری ایله تسبئح ییغدی، سونرا قاری ننه‌نی ائوینه گتیردی.
ائله قاری دا اللهدان بونو ایسته‌ییردی. پری خانیم گؤردو کی، بودو، جانتیق
گلیر، یانیندا دا بیر قاری. ائله کی، بونلار قیرخینجی پیلله‌یه چیخدی، پری
خانیم قاری ننه‌نین دؤشوندن بیر تپیک ووردو. تپیک ائله برک دیَدی کی،
قاری ننه قیرخ پیلله‌دن آشاغی گئتدی. ائله کی، پری خانیم قاری ننه‌نی
ووردو، جانتیق دئدی:
- پری خانیم، قاری ننه‌نی نییه دؤیورسن؟
پری خانیم دئدی:
- قاری قیسمیندن آداما خئییر گلمز. اودو کی، من ووردوم.
ائله کی، قاری یاخشی اولدو، ایندی ده باشقا بیر جیلده گیریب جانتیقگیلین قاپیسیندا
تسبئح قیریب مؤهور-جاناماز داغیتدی. یئنه جانتیق گلدی، باشلادی
قاری ننه‌یه کؤمک ائله‌مه‌یه، دئدی:
- قاری ننه، بو نه ایشدی؟ مؤهور-جاناماز نییه بورا داغیلیب؟
قاری ننه یئنه دئدی:
- آ بالا، قادان-بالان آلیم! ائله خوراساندان گلیردیم، بو اوشاقلار،
مردیمازارلار منیم جانامازیمی داغیتدیلار، ایندی ده من اوتورموشام
ییغیرام.
جانتیق یئنه قاری ایله تسبئح ی ییغدی، سونرا قارینی ائوه گتیردی. پری
خانیما دئدی کی:
- سن منیم جانیم، قارییا دیَمه!
بلی، قاری ننه ائوه گلدی، یئدیلر، ایچدیلر، بونلار اوتاقدا، قاری ننه
ده قفخانادا یاتدیلار. ائله کی، سحر اولدو، جانتیق گئتدی اؤز ایشینین دالینجا.
قاری ننه پری خانیما یاخینلاشدی، باشلادی یاواش-یاواش پری خانیمی
یئریندن ائله‌مه‌یه، دئدی:
- آ قیزیم، سنین ارینین آدی ندی؟
پری خانیم دئدی:
- جانتیقدی.
قاری دئدی:
- یاخشی، آ قیزیم، جانتیق نه دئمکدی؟ جانتیقین معناسی ندی؟
پری خانیم دئدی:
- قاری ننه، من بونون معناسینی بیلمیرم.
قاری دئدی:
- آ قیزیم، قادان-بالان آلیم، گؤرونور کی، جانتیق سنی ایستمیر. او
سنی ایستسیدی اؤز آدینین معناسینی سنه دئیردی.
پری خانیمی فیکیر آپاریب دئدی:
- ائله دوغرودان دا جانتیق منی ایستمیر. یوخسا او منی ایستسیدی
ایندییه کیمی اؤز آدینین معناسینی منه دئیردی. باشلادی قاشقاباغین تؤکمه‌یه.
ائله کی، آخشام اولدو. جانتیق گلدی گؤردو کی، پری خانیمین قاشقاباغی
یئرنن گئدیر. جانتیق بو ایشه تعجب ائله‌دی. همیشه جانتیق ائوه گلنده
پری خانیم جانتیقین قاباغینا چیخاردی. قوللارین بوینونا سالاردی.
آمّا بو گون پری خانیم قاشقاباغینی ائله تؤکوب کی، هئچ اولمایان کیمی.
جانتیق پری خانیمین یانینا گلیب دئدی:
- پری خانیم، نه اولوب سنه، اولماسین آزار، ناخوشلامیسان؟
پری خانیم دئدی:
- سن دئییرسن من سنی چوخ ایسته‌ییرم، آمّا دئمه‌یینن سن منی
هئچ ایستمیرسن.
جانتیق آند-آمان ائله‌دی کی، من سنی دونیادا هر شئیدن چوخ ایسته‌ییرم.
پری خانیم دئدی:
- ایندی کی، سن منی ایسته‌ییرسن، بس نییه ایندییه کیمی آدینین معناسینی
منه دئمه‌میسن؟
جانتیق دئدی:
- یاخشی، گئجه دئیه‌رم.
ائله کی، گئجه اولدو، قاری ننه قفخانادا، جانتیقله پری خانیم دا
اوتاقدا یاتدیلار. پری خانیم باشلادی.
- ایندی آدینین معناسینی دئ!
جانتیق دوردو، باخدی کی، گؤرسون قاری یاتیب، یوخ. ائله کی، قاری گؤردو
جانتیق دوردو، تئز اؤزون یوخولوغا ووردو، خور-خور خورولدادی. ائله کی،
جانتیق قاییتدی، قاری ننه قاپی‌نین آراسیندان قولاق آسماغا باشلادی.
جانتیق پری خانیما دئدی:
- بو دؤشومده‌کی داماری گؤرورسن؟ بو داماری گؤتورسه‌لر، من
اؤله‌رم. یوخ، داماری یئنه قویسالار دیریله‌رم.
ائله قاری بونو ائشیتدی، دئدی منه ده بو لازیمدی.
بلی، نه باشینی آغریدیم، گئجه‌نین بیر یاریسی جانتیق ده، پری خانیم دا
شیرین یوخودا یاتمیشدیلار. قاری یاواش-یاواش جانتیقگیله طرف گلدی. یاواشجا
اونون دؤشوندن داماری گؤتوروب دریایا آتدی. جانتیق اؤلدو. پری
خانیم قارا-قیشقیریق سالدی. قاری دئدی:
- هئچ چیغیر-باغیر سالما! قارا-قیشقیریق ائله‌مه! بو ساعت سن منیم
الیمده‌سن.
قاری پری خانیمی دالینا آتیب دوز پادشاهین قصرینه گتیردی.
پری خانیمی بیر اوتاغا قویدولار. پری خانیم الینه بیر کاسا زهر آلیب
دئدی:
- کیم یاخین گلسه، بو زهری ایچه‌جه‌یم.
اودو کی، قورخدولار پری خانیم اؤزون اؤلدورسون، بئله گؤزل قیز الدن
چیخسین، هئچ کیم یاخین گلمیردی، گؤزله‌ییردیلر کی، بلکه پری خانیم اؤزو
یومشالا. پر خانیم بورادا قالماقدا اولسون، جانتیق ده اورادا، سنه
کیمدن دئییم، گؤیده اولدوز تانییاندان. بیر گون گؤیده اولدوز تانییان
اؤز-اؤزونه دئدی: باخیم بیر گؤروم منیم قارداشلاریم نه تهردیلر.
گئجه چیخدی اولدوزلارا باخدی، گؤردو کی، جانتیقین اولدوزو ساپساری سارالیب،
دئدی: ائیوای، یقین جانتیقین باشیندا بیر ایش وار.
تئز اوردان قیس-قیوراق گئیینیب، یولا دوشوب، دره‌لردن سئل کیمی، تپه‌لردن
یئل کیمی، بادی-صرصر کیمی، آیاق اوزنگیده، دیز قابیرغادا،
آغامی الله ساخلاسین، قویما گلدی، دوز بیرباش دریایی-جاهانگیرین یانینا
گلدی. ائله کی، دریایی-جاهانگیری گؤردو، دئدی:
- قارداش، جانتیقین باشیندا بیر ایش وار. اؤزوموزو اونا یئتیرمه‌لی‌ییک.
بودو، گؤیده اولدوز تانییانلا دریایی-جاهانگیر قیس-قیوراق گئییندیلر،
یولا دوشوب سوراقباسوراق گلیب جانتیقین ائوین تاپدیلار. ایچری
گیردیلر، گؤردولر کی، جانتیق اؤلودو. دامار دؤشونده یوخدو. او ساعت دریایی-
جاهانگیر اؤزون دریایا ووردو. چوخ گزدی، آز گزدی، آخیردا بیر بالاجا
بالیق تاپدی. سودان چیخدی، گؤیده اولدوز تانییانا دئدی:
- بو بالیقدان باشقا الیمه بیر شئی کئچمدی.
گؤیده اولدوز تانییان بالیغین قارنین ییرتدی. گؤردو کی، دامار بالیغین
قارنیندادی. تئز دریایی-جاهانگیری چاغیردی. بلی، سؤزون قیصاصی داماری
گؤتوردولر، گتیریب جانتیقین دؤشونه قویدولار. ائله کی داماری جانتیقین
دؤشونه قویدولار، جانتیق آسقیریب آییلدی، دئدی:
- پاه قارداش، باغیشلا، یوخویا قالمیشام.
قارداشلار دئدی:
- آی اؤزون اؤله‌سن، پری خانیم هانی؟
جانتیق او یانا، بو یانا باخدی، گؤردو دوغرودان دا پری خانیم یوخدو،
تعجبلندی. نه باشینی آغریدیم، قارداشلاری احوالاتی جانتیقه دئدیلر.
جانتیق مثلای بیلدی. بونلار گئدیب بیر سورو مال-حئیوان آلدیلار. گتیریب
پادشاهین قصری‌نین قاباغیندا اولان باغا بوراخدیلار. ائله کی، پادشاه
گؤردو، تئز ایکی پهلوان گؤندردی کی، گئت، او مال بوراخانلاری اؤلدور.
ائله کی، پهلوانلار یاخینا گلدی، باشینا دؤندوکلریم بو اوچ قارداش،
پهلوانلاری ایکی شاققا ائله‌دیلر. پادشاهین وار-یوخ بیر اوغلو وار ایدی. بو
اوغلان دا پهلوان ایدی. پادشاه اوغلون گؤندردی. اوغلان اوزاقدان دوروب دئدی:
- چیخاردین بو ماللاری بورادان. بورا مال بوراخماق اولماز.
جانتیقگیل دئدیلر:
- هه؟ ائشیتمیریک یاخین گل!
ائله کی، پادشاهین اوغلو یاخینا گلدی، باشین بدنیندن آییردیلار. دئ
بئله-بئله پادشاهین اوستونه هوجوم ائله‌دیلر. پادشاهی اؤلدوردولر. گؤردولر
کی، پری خانیمین الینده بیر کاسا زهر، دئییر: “هر کس یاخین گلسه
زهری ایچه‌جه‌یم”. ائله کی، بیردن جانتیقی گؤردو، زهری آتدی یئره، جانتیقین
بوینونا ساریلدی.
بونلار پادشاهین بوتون دؤولتینی قاتیرلارا چاتدیلار، یولا دوشوب
دریایی-جاهانگیرین آروادی اولان شهره گلدیلر. اورادا دا دریایی-
جاهانگیرین قاییناتاسی بونلارا چوخلو دؤولت وئردی. دریایی-جاهانگیرین
آروادین دا گؤتوروب یولا دوشدولر. گونه بیر منزیل، تییی-منازیل
گلیب گؤیده اولدوز تانییانین آروادی‌نین یانینا چیخدیلار. بورادا دا
گؤیده اولدوز تانییانین قاییناتاسی قیزینا چوخلو جئهیز وئردی. بونلاری دا
ییغیشدیردیلار، قاتیرلار، دوه‌لر یوکلندی، بیر کاروان، اوچ قیز، اوچ اوغلان،
هره‌سی بیر آتدا یولا دوشوب، گونه بیر منزیل، تییی-منازیل، دره‌لردن
سئل کیمی، تپه‌لردن یئل کیمی، بادی-صرصر کیمی، آیاق اوزنگیده، دیز قابیرغادا،
آز گئتدیلر، اوز گئتدیلر، دره، تپه دوز گئتدیلر، آخیردا گلیب
همین گؤروشدوکلری چشمه‌نین باشینا چاتدیلار. بورادا یورغونلوقلارینی
آلدیلار، قارینلارین برکیتدیلر، سونرا دئدیلر، ایندی گلین بؤلوشک. بلی نه
قدر کی، مال-دؤولت واردی، دده مالی کیمی اوچ یئره بؤلدولر. سونرا
دئدیلر:
- ایندی ده قیزلاری بؤلک.
پری خانیم دئدی:
- گؤیده اولدوز تانییان، سن اؤز آروادی‌نین حالینا-احوالینا بلدسن،
دریایی-جاهانگیر ده اؤز آروادی‌نین حالینا-احوالینا بلددی، من
ده جانتیقین حالینا-احوالینا بله‌دم. ائله بئله بؤلوشک!
بو ایشدن خوشلانیب ائله بئله ده بؤلوشدولر.
گؤیده اولدوز تانییان اؤز آروادینی، مالینی گؤتوروب گون‌باتان طرفه،
اؤز وطنینه طرف گئتدی. دریایی-جاهانگیر ده اؤز مالینی، آروادینی گؤتوروب
گون‌چیخان طرفه گئتدی، جانتیق ده اؤز ماللارینی، پری خانیمی گؤتوروب دده‌‌سی‌نین
شهرینه طرف گئتدی. ائله کی، شهره یاخینلاشدی، گؤردو کی، بیر چوبانین
قاباغیندا نه قدر قویون وار، هامیسی قارادی، اؤزو ده قارا گئیینیب.
جانتیق چوباندان سوروشدو:
- چوبان قارداش، نییه بئله هر شئی قارادی؟
چوبان دئدی:
- اشی، بیزیم بو دلی پادشاهین بیر گیج، آخماق اوغلو واردی. اوچ-دؤرد ایل
بوندان قاباق، نه بیلیم هارا باش آلیب چیخیب گئدیب. نه بیلیم دئییرلر کی،
گویا بیر قیزین دالینجا گئدیب. قیز دا طیلسیمده ایمیش. آنجاق هله ده
اوندان بیر خبر یوخدو. ایندی نه بیلیم، آ قارداش اوغلو، بو ایت اوغلو پادشاه
بیزی ده، حئیوانلاری دا همیشه قارا ایچینده ساخلاییر. کیم نه بیلیر ایندی او
هارادا اؤلدو، قالدی.
جانتیق مثلای بیلدی، دئدی:
- یاخشی، چوبان قارداش، ایندی پادشاهین اوغلو گلسه، اوندا پادشاه نئینه‌یه‌جک؟
چوبان دئدی:
- نه بیلیم، دئییر کی، کیم موشتولوق گتیرسه کی، اوغلون گلیر، اونو
دونیا مالیندان قنی ائله‌یه‌جه‌یم.
جانتیق دئدی:
- چوبان قارداش، اونون اوغلو منم. گئت پادشاها خبر وئر، موشتولوق
آل! من بورادا سنین قویونلارینی گؤزله‌رم.
چوبان بونون سؤزونه اینانمادی، گولوب دئدی:
- اشی، منی اله سالما! الله بیلیر ایندی او هارادا اؤلوب قالیب.
جانتیق پری خانیمی دا گؤستردی، دئدی:
- بو دا قیز، گتیرمیشم.
آند ایچدی چوبانی ایناندیردی. چوبان دابانینا توپوروب ییخیلا-ییخیلا
پادشاهین قصرینه قاچدی. چوبانی پادشاهین یانینا بوراخدیلار. چوبان
تنگنفس دئدی:
- پادشاه ساغ اولسون، موشتولوغومو وئر، اوغلون گلیر.
پادشاه ائله بیلدی کی، چوبان یالان دئییر، امر ائله‌دی چوبانی زیندانا
سالدیلار. دئدی:
- گئدین باخین، اگر اوغلوم گلسه، چوبانا خلت خلت اوستوندن،
یوخ، گلمسه، چوبانی قییمه کیمی دوغراداجاغام.
بلی، چوبان زیندانا سالیندی. بیر نئچه آتلی گئدیب گؤردولر کی، جانتیق
پری خانیمی گؤتوروب گلیب. تئز پادشاها خبر وئردیلر کی، دوغرودان دا
جانتیق گلیب. تئز پادشاها خبر وئردیلر کی، دوغرودان دا جانتیق گلیب.
پادشاه چوبانی بوراخدی، چوخلو مال-دؤولت وئردی. قصردن تا جانتیق اولان
یئره کیمی خلچه‌لر دؤشندی، هامی پیشوازا چیخدی. جانتیقی ائوه گتیردیلر.
پادشاه اوغلوندا بئله جورتی گؤردو، تزه‌دن قیرخ گون، قیرخ گئجه جانتیقه
توی ائله‌دی. تاجی دا اؤز باشیندان گؤتوروب جانتیقین باشینا قویدو. یئدیلر،
ایچدیلر، مطلبلرینه یئتیشدیلر. گؤیدن اوچ آلما دوشدو. بیری منیم،
بیری ناغیل دئیه‌نین، بیری ده اؤزومون. سن ساغ، من سلامات. سن یوز
یاشا، من ایکی اللی. هانسی چوخدو، سن گؤتور!
گؤنده ر
بؤلوم لر:
آذربایجان ناغیللاری-جانتیق