سلام خدمت تموم دوستای گلم..خدمت شما!این درس یكی از مشكلات زبان اموزان در نحوه صرف شكل منفی افعال در زبان تركی و همچنین منفی سازی كلمات را حل میكنه.امیدوارم مثمرثمر واقع بشه....موفق باشید.

درس ۴۸

زبان: فارسی به تركی آذربایجانی

موضوع: طریقه نفی كردن كلمه(منفی سازی).

دستورزبان تركی آذربایجانی....تیر ماه 1389.

********* نظر یادتون نره********

درس ۴۸

طریقه نفی كلمه(دستورزبان):

در زبان تركی كلمات مختلف بوسیله كلمه (دئییل)،(یوخ) و حروف اضافی ((مز،ماز،مه،ما،سیز،سوز،می،مو و....)) نفی میشوند:

الف: نفی فعل از مصدر(ایمك :بودن):

فعل (ایمك)بوسیله كلمه (دئییل) نفی میشود.كلمه نفی را با خط عربی به شكل (دئگیل) نوشته اند ولی امروزه در محاوره به شكل (دئییل – deyil) تلفظ می شود.

صرف نفی فعل ایمك:

من نیستم      mən deyiləm

تو نیستی      sən deyilsən

او نیست       o deyildir

ما نیستیم      biz deyilik

شما نیستید    siz deyilsiniz

آنها نیستند    onlar deyildirlər

-------------------------------------------------------------------------------------

كلمه نفی (( مز )):

كلمه نفی سوم شخص مفرد می باشد كه به فعل پیوند خورده و در موارد زیادی برای نفی افعال مختلف (با هماهنگی كوچك به شكل (مز)و(ماز)) مورد استفاده قرار می گیرد.مثال:

او گلمز: او نمی اید

او گئتمز: او نمی رود

-------------------------------------------------------------------------------------

پسوند نفی (می) و (مو):

این پسوند در نفی فعل در زمان حال بكارگرفته می شود. حرف صدادار آن با هماهنگی بزرگ به شكل (mi-mı-mu-mü) بكار گرفته میشود.

پسوند نفی(می-مو) به ریشه فعل پیوند خورده و سپس علامت زمان حال (ir) به شكل (mı,ır-mi,ir-mu,ur-mü,ür) بكار می رود.ازینكه آخرین حرف پسوند نفی و اولین علامت زمان حال حرف صدادار است ، در نتیجه بین آنها حرف تكمیلی (y) اضافه میشود.به این صورت:

(mıyır—miyir—muyur—müyür).

مثال:

Almıyıram---edmiyirəm.

- چنانكه ملاحظه می شود، كلمات مذكور تركیبی از ریشه فعل-پسوند نفی-حرف تكمیلی-علامت زمان و ضمیر منصل شخصی است كه به كلمه دراز و طویلی مبدل شده است.از این روست كه در صرف فعل مذكور حروف (y وi) را از ان حذف كرده و آنها را یه شكل mir-mır درآورده و بعنوان نفی فعل در زمان حال مورد استفاده قرار میدهند.مثال:

Içmirəm: نمی نوشم

Almıram: نمی خرم-نمی گیرم

Gəlmirəm: نمی آیم.

------------------------------------------------------------------------------

كلمه نفی (یوخ):

كلمه با مفهوم(نیست) به شكل زیر برای ضمایر شخصی صرف می شود:

Mən yoxamsən yoxsano yoxdurbiz yoxuqsiz yoxsunuzonlar yoxdurlar.

من نیستم/تونیستی/او نیست/ما نیستیم/شما نیستید/آنها نیستند.

-----------------------------------------------------------------------------

صرف نفی فعل امری:

فعلی كه آخرین حرف صدادارآن یك ی از اینها باشه(ə,e,i,ö,ü):

Mən gəlməyim\sən gəlmə\o gəlməsin\

Biz gəlməyək\siz gəlməyin\onlar gəlməsinlər.

- در مواردی (من گلمه ییم) را به شكل (من گلمم) و(بیز گلمه یك) را به شكل(بیز گلمه ییك) تلفظ می كنند و به اصول زبان دقت نمی كنند.

فعلی كه آخرین حرف صدادار آن یكی از اینها باشه(a,ı,o,u):

Mən almayım\sən alma\o almasın\

Biz almayaq\siz almayın\onlar almasınlar.

كلمه نفی (سیز— سوز):

حرف نفی سیزsiz پسوندی است كه به تنهایی معنی ندارد،اما اگر به كلمات دیگر پیوند بخورد،معنی دار میشود.پسوند سیز در زبان فارسی معنی (بدون:مثل: بدون آب...) را یخود می گیرد.

حرف صدادار پسوند سیز وابسته به به آخرین حرف صدادار كلمه ما قبل خود می باشد و با هماهنگی بزرگ به شكل süz,suz,siz,sız در می آید وبه شكل زیر بكارگرفته میشود.مثال:

پول سوز: بدون پول(بی پول)

اوشاق سیز: بدون فرزند(بی بچه)

آردینی اوخو
گؤنده ر     بؤلوم لر: درس ۴۸زبان تركی